Đơn vị và quyền riêng tây của nhân viên

Đơn vị và quyền riêng tây của nhân viên

(TBKTSG) - Vừa qua, cơ quan X tổ chức buổi họp xử lý kỷ luật cần lao và ra quyết định khiển trách bằng văn bản đối với bà A. Lý do cơ quan X đưa ra là bà A đã nhiều lần dùng e-mail cá nhân đặt mua hàng qua mạng, tức là đã làm việc riêng trong giờ làm việc, vi phạm nội quy cần lao của doanh nghiệp X. Tuy vẫn được tiếp tục làm việc tại doanh nghiệp và được trả đầy đủ lương, phúc lợi như trước đây, nhưng thấy “ngượng mặt” với đồng nghiệp, bà A đã phản ứng lại bằng cách gửi công văn đề xuất liên đoàn lao động địa phương bảo vệ quyền và lợi ích của người cần lao bị cơ quan xâm phạm quyền tây riêng mặc dầu không có quan điểm phản đối quyết định xử lý kỷ luật cần lao của doanh nghiệp.

Quyền riêng tây là gì?

trước hết, phải nói rằng luật pháp Việt Nam hiện chưa có luật riêng quy định về việc bảo vệ quyền riêng tư mặc dù đã từng được kiến nghị đưa vào chương trình soạn thảo luật của Quốc hội. Thuật ngữ “quyền riêng tây” cũng chưa được định nghĩa về mặt pháp lý một cách trọn vẹn trong các văn bản pháp luật hiện hành mà tản mạn đâu đó một đôi quy định cắt lát của “quyền riêng tây”. Chẳng hạn điều 21 trong Hiến pháp 2013 quy định mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống tây riêng, bí mật cá nhân và bí mật gia đình hay mọi người có quyền bí hiểm thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức bàn luận thông tin riêng tư khác. Không ai được bóc mở, kiểm soát, thu giữ trái luật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức đàm đạo thông tin riêng tây của người khác. Điều 38 trong Bộ luật Dân sự 2005 thì quy định quyền bí hiểm đời tư của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ hoặc thư tín, điện thoại, điện tín, các hình thức thông tin điện tử khác của cá nhân được bảo đảm an toàn và bí ẩn.

Trong trường hợp kể trên, bà A cho rằng công ty X xâm phạm quyền tây riêng của người cần lao và mặc dù không có khái niệm pháp lý nào về quyền riêng tây, về hành vi xâm phạm quyền riêng tư, thì với việc đọc thư điện tử của người khác mà chưa được sự đồng ý của người đó như cơ quan X đang làm, nhìn ở góc độ hẹp, đó có thể xem như là sự xâm phạm bí hiểm thư tín. Nhưng nếu không được phép làm như vậy, thử hỏi người sử dụng cần lao làm cách nào để quản trị tốt viên chức, biết được họ đang làm việc công hay tư trong thời gian ở văn phòng?

Có xâm phạm quyền tây riêng của viên chức?

Nếu chỉ xét riêng tình tiết đơn vị X đọc e-mail cá nhân của bà A mà chưa được sự cho phép của bà A thì rõ là đã có việc xâm phạm thư tín người khác, nhưng nhìn khái quát sự việc và soi chiếu từ giác độ tài sản, quyền của chủ sở hữu tài sản theo Bộ luật Dân sự và quyền quản lý cơ quan theo Luật công ty thì cơ quan X lại có quyền đánh giá, giám sát việc viên chức sử dụng tài sản của cơ quan để bảo đảm họ sử dụng tài sản đúng mục đích và tối đa hóa giá trị sử dụng tài sản. Sẽ có tranh biện như: bà A không sử dụng e-mail của doanh nghiệp mà là e-mail cá nhân, nhưng để thao tác trên e-mail cá nhân, bà A phải dùng máy tính của cơ quan, hoặc bà A dùng máy tính của mình nhưng bằng đường truyền Internet của đơn vị để giải quyết việc riêng trong giờ làm việc...

Kể cả trong trường hợp bà A đem máy tính của công ty X về nhà sử dụng sau giờ làm việc cho các mục tiêu cá nhân nhưng bằng đường truyền Internet của gia đình thì vẫn có thể được xem là đang sử dụng tài sản của doanh nghiệp không đúng mục tiêu. Nguyên tắc cơ bản trong mối quan hệ giữa chủ sở hữu tài sản và người lao động được giao hay được ủy quyền quản trị, sử dụng tài sản là người đó phải có trách nhiệm phải gìn giữ, bảo quản và sử dụng tài sản được giao đúng mục tiêu. Một người hẳn nhiên có quyền riêng tư và bản thân thông tin của người đó là riêng tây, là mật, nhưng nếu người đó để mở thông báo trên các thiết bị của người khác trong khi vẫn nhận thức được rằng chủ sở hữu tài sản có thể đọc được các thông tin riêng tây đó khi đánh giá tài sản thì tức thị người đó đã chủ động làm giảm đi đáng kể thuộc tính riêng tư của thông tin cá nhân. Nói cách khác, người đó đã ẩn ý rằng quyền riêng tây của họ không còn cấp thiết được bảo vệ nữa.

Nhiều công ty quy định cụ thể trong nội quy cần lao là nhân viên sử dụng tài sản đơn vị vào mục tiêu cá nhân (dù trong hay ngoài giờ làm việc) sẽ bị xử lý kỷ luật lao động theo một hình thức nhất quyết. Khi đó, chỉ cần người sử dụng cần lao chứng minh được người cần lao vi phạm nội quy là đã có lý do để xử lý kỷ luật lao động.

Giám sát viên chức trong thời đại công nghệ thông tin

khái quát, quyền tây riêng của con người được thừa nhận ở hầu hết các quốc gia nhưng người ta cũng đồng thời nhận ra rằng trong thời đại công nghệ thông tin đổi thay đến chóng mặt như hiện giờ thì quyền riêng tư của con người khó mà được bảo vệ tuyệt đối.

Bằng các phần mềm quản lý được cài đặt trong máy tính hoặc truy tìm cập hệ thống máy chủ..., Các ông chủ có thể biết được thời kì nhân sự làm việc thực thụ trên máy tính trong ngày và cụ thể đã làm công việc gì mà không cần trực tiếp thao tác trên máy tính của người đó.

Dù rằng việc “lập hàng rào” bảo vệ tài sản và ứng dụng công nghệ thông báo để giám sát nhân viên là điều các đơn vị có thể thực hiện dễ dàng, nhưng thực tại nhiều cơ quan vẫn giao tài sản máy tính cho viên chức sử dụng mà không có sự giới hạn về phạm vi sử dụng. Trong trường hợp này, ngoài việc tin vào tính tự giác, tinh thần của nhân sự, đơn vị còn muốn tạo một môi trường làm việc thoải mái, thân thiện, không quản trị bằng cách theo dõi, giám sát hà khắc. Các cơ quan vẫn thường cho một “khoảng thời kì mềm” để viên chức đánh giá, giải đáp e-mail cá nhân hay giải quyết việc riêng có sử dụng thiết bị công nghệ thông tin của đơn vị.

Trong mối quan hệ với người sử dụng lao động, quyền riêng tư của người lao động nên giới hạn ở một chừng mực nhất định. Nhưng giới hạn đó ở đâu? Thật sự là không có văn bản luật pháp nào chỉ ra được giới hạn của sự riêng tây dành cho người lao động mà người cần lao chẳng thể chạm tới. Giới hạn đó chỉ có thể được dựng lên bằng ý thức, sự tự giác của mỗi cá nhân để ngăn cản bản thân có những hành vi gây liên quan đến hiệu quả công việc.

Trong môi trường pháp lý chưa rõ ràng về vấn đề quyền tây riêng, đơn vị nên có một số hành động trong chừng mực luật pháp cho phép với mục đích phòng ngừa là chính để tự bảo vệ lợi ích chính đáng của mình. Cơ quan có thể lắp đặt các thiết bị theo dõi trong phòng làm việc và cho nhân viên biết họ đang được giám sát, điều này có thể khiến nhân sự cẩn trọng và hạn chế làm việc riêng. Doanh nghiệp có thể thông tin cho nhân sự biết hệ thống máy chủ đã lưu trữ thông báo từ máy tính cá nhân, phê duyệt đó người quản trị có thể đánh giá để xác định năng suất làm việc, thời gian, năng lực và thái độ làm việc thực tiễn của mỗi người. Song song, trong nội quy lao động của doanh nghiệp phải có những quy định cụ thể về xử lý kỷ luật cần lao đối với những hành vi không đúng mực trong việc quản lý, sử dụng, bảo quản tài sản doanh nghiệp trong quá trình làm việc. Đơn vị cũng cần tổ chức thường xuyên các buổi đào tạo nội bộ về việc sử dụng ngày giờ làm việc hiệu quả.

Cố nhiên, việc ứng dụng các phương pháp quản trị như gợi ý ở trên cũng cần phải được tuyển lựa và cân nhắc đến môi trường làm việc, đối tượng áp dụng để việc quản trị phát huy hiệu quả mà không làm “thương tổn” đến người cần lao.

(*) Cơ quan Luật TNHH Phước và Các Cộng sự

Chính sách nhân viên - SeABank

Chính sách Tuyển dụng
Được nhà băng sử dụng khá linh hoạt với nhiều phương pháp “tuyển” để “dụng” khác nhau như: tổ chức các chương trình “Ngày hội nghề nghiệp" tại các trường đại học; tham dự các diễn đàn việc làm; tổ chức tuyển dụng với những tiêu chí tuyển dụng công khai, minh bạch… Với thông điệp “SeABank - Chào đón tuấn kiệt”, trong thời kì qua, công tác tuyển dụng của SeABank đã gặt hái được những thành công cố định với số lượng nhân sự đầu vào có chất lượng cao dù rằng thị trường nhân viên trong lĩnh vực tài chính ngày càng khan hi hữu.

Chính sách huấn luyện
công việc huấn luyện nhân sự luôn được SeABank đặc biệt chú trọng. Kế hoạch đào tạo được xây dựng trên cơ sở xác định khoảng cách mà NV ngày nay đang có và tiêu chí cụ thể của ngân hàng đối với mỗi vị trí, chức danh trong những thời điểm nhất quyết. Mục đích của huấn luyện là xây dựng và phát triển đội ngũ viên chức chuyên nghiệp trong phong cách làm việc, chuẩn mực trong đạo đức kinh doanh và vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ.

Với việc chính thức đưa trọng điểm đào tạo đi vào hoạt động, SeABank đã có một hệ thống giáo trình hoàn chỉnh cùng hàng ngũ giảng sư chuyên nghiệp. Tất cả nhân viên làm việc tại SeABank đều có cơ hội tham gia các khóa huấn luyện, đào tạo nghiệp vụ theo nhu cầu công việc, được ngân hàng tài trợ mọi chi phí.

Chính sách duy trì nguồn lực
Những nhân sự nhân kiệt của SeABank có thể ở các bộ phận, vị trí khác nhau. Nhân sự hào kiệt được xác định dựa trên những tiêu chí định tính nhất định. Khi một cá nhân được xác định là “anh tài” của SeABank, viên chức đó sẽ được đứng trong đội ngũ đào tạo “lãnh đạo tiềm năng”, được hưởng chế độ đãi ngộ ưu đãi, đồng thời họ sẽ được bồi dưỡng kiến thức & bản lĩnh để đảm đương những vị trí quản lý cấp cao trong ngày mai.

Nhằm trao cơ hội cho tất cả các thành viên của SeABank trên toàn hệ thống, nhà băng thường xuyên tổ chức các cuộc thi như: “Đi tìm thủ lĩnh”, “kiếm tìm kiểm soát viên thiên tài”, Best Teller…. Qua những cuộc thi này, nhân viên SeABank đã miêu tả khả năng sáng tạo & khẳng định mình bằng những bước tiến chắc chắn trong công tác.

Chế độ khen thưởng
 SeABank thực hiện chế độ khen thưởng cho viên chức căn cứ trên năng lực làm việc của chính nhân viên đó.

Về quy định chung, SeABank có các chế độ căn bản như sau:
   Một năm, nhân sự được hưởng tối thiểu 13 tháng lương;
   ngoại giả nhân viên còn được hưởng lương theo hiệu quả công việc tại từng tháng, được hưởng lương kinh doanh bổ sung hàng quý;

   SeABank ứng dụng chế độ thưởng cho các sáng kiến, cải tiến tốt trong công việc;
   Thưởng trong các dịp lễ, tết của quốc gia
   Thưởng cho các cơ quan, cá nhân tiêu biểu trong năm.

Chế độ phụ cấp

Ngoài chế độ lương cạnh tranh, thu hút , viên chức SeABank còn được hưởng các chế độ phụ cấp nhằm góp phần bù đắp kịp thời, tương hợp sức lao động, sự đóng góp của nhân viên như phụ cấp ăn trưa, phụ cấp điện thoại, phụ cấp độc hại, phụ cấp thu hút…; Ngoài chế độ lương cạnh tranh, thu hút , viên chức SeABank còn được hưởng các chế độ phụ cấp nhằm góp phần bù đắp kịp thời, tương hợp sức lao động, sự đóng góp của viên chức như phụ cấp ăn trưa, phụ cấp điện thoại, phụ cấp độc hại, phụ cấp thu hút…;

Chế độ Bảo hiểm xã hội

Tại SeABank, tất cả viên chức chính thức đều được tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế theo đúng quy định của Luật lao động và Luật BHXH. Tuy nhiên, hàng năm SeABank còn tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho viên chức tại các bệnh viện có uy tín và chất lượng với các hạng mục khám đa dạng, ăn nhập với từng vị trí làm việc.

Các chế độ khác

Khi gia nhập vào SeABank, mọi viên chức sẽ được tham gia các hoạt động đoàn thể, tham dự vào các lễ hội của SeABank như Ngày hội đàn bà SeABank, “Đi bộ nhanh – Fast Walking Fast Thinking”, Đêm Giáng sinh, Tổng kết năm, Hội diễn văn nghệ… Với việc tổ chức các hoạt động này, SeABank đã tạo ra một môi trường làm việc vui tươi, thân thiện, các nhân sự cảm thấy mình là thành viên của đại gia đình SeABank;

Hàng năm, SeABank thực hành chế độ nghỉ mát, trang bị đồng phục cho nhân sự, chú trọng tổ chức các hoạt động từ thiện, san sớt đối với các nhân viên có tình cảnh khó khăn phê duyệt đó xây dựng tinh thần hỗ trợ, đùm bọc trong tập thể SeABank với nhau và với xã hộ